Szkoła Podstawowa im. Księcia Józefa Poniatowskiego

Jak ważna w naszym życiu jest mowa?, w jaki sposób należy poprawnie wypowiadać słowa? od czego zależy prawidłowy rozwój mowy?.

Ważne jest nie tylko co mówimy, ale też jak mówimy.

Mowa jest bardzo ważnym środkiem przekazywania informacji i komunikacji w naszym życiu, dlatego o udzielenie odpowiedzi na powyższe pytania, poprosiłam Panią Magdalenę Ostrowską – logopedę.

- Dzień dobry Pani Magdo – Dzień Dobrego Słowa połączyliśmy z Dniem Logopedy, gdyż poprawna komunikacja, poprawne wypowiadanie słów jest w naszym życiu bardzo ważne, prawda? Pani Magdo kim jest w takim razie logopeda?

- Dzień dobry Pani Małgorzato bardzo się cieszę, że w marcu możemy wspólnie łączyć ze sobą te dwa wydarzenia. W tym miejscu chciałabym krótko wspomnieć o Europejskim Dniu Logopedy. Ten dzień obchodzony jest 6 marca we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Święto ma na celu uświadomienie i zachęcenie rodziców do korzystania z konsultacji, porad, diagnozy i terapii logopedycznej. Bardzo ważne jest by nie zwlekać z konsultacją dziecka, które ma problem z mówieniem. W Polsce z tej okazji organizowany jest Dzień Bezpłatnej Diagnozy Logopedycznej.

Odnosząc się do zadanego przez Panią pytania kim jest logopeda… to specjalista, który zajmuje się nie tylko usuwaniem wad wymowy. Logopeda zajmuje się diagnozą, stymulacją rozwoju mowy, terapią zaburzeń np. artykulacji, mowy, głosu, języka pisanego, karmienia i połykania, a także zaburzeń powstałych na podłożu neurologicznym, jak również profilaktyką. Taki specjalista pracuje także z dziećmi z dysleksją , opóźnionym lub niedokończonym rozwojem mowy, różnymi problemami neurologicznymi, z afazją, autyzmem, zespołem Aspergera. Pomaga też dzieciom dwujęzycznym.

- Jakie są Pani zadania w szkole?

Do zadań logopedy szkolnego należą badania przesiewowe (obserwacja, wskazanie dzieci, które wymagają pomocy logopedy), właściwa diagnoza (rozpoznanie) oraz ustalenie indywidualnego programu terapii logopedycznej, następnie korekta wad wymowy, udzielanie wskazówek rodzicom i wychowawcom, a także zapobieganie wadom wymowy (profilaktyka).

- Jakie są najczęstsze problemy z mową u dzieci?

Najczęstszą wadą wymowy spotykaną na etapie wieku przedszkolnego i etapu wczesnoszkolnego jest dyslalia, tzn. wszelkie nieprawidłowości związane z niepoprawnym wymawianiem jednej, kilku lub wszystkich głosek. Głoski mogą być deformowane (dyslalia właściwa), zastępowane innymi głoskami (substytucje – paralalia) oraz opuszczane (elizja – mogilalia).

Według klasyfikacji wywodzącej się z foniatrii (Pruszewicz, 1992) wymienia się następujące zaburzenia artykulacyjne występujące u dzieci:

– sygmatyzm (seplenienie) – nieprawidłowa wymowa głosek trzech szeregów: syczącego (s, z, c, dz), ciszącego (ś, ź, ć, dź), szumiącego (sz, ż, cz, dż). W ostatnim czasie występuje bardzo często u dzieci sygmatyzm międzyzębowy.

– rotacyzm (reranie) – nieprawidłowa wymowa głoski r.

– lambdacyzm – nieprawidłowa wymowa głoski l.

– kappacyzm / gammacyzm – nieprawidłowa wymowa głoski k / g. Najczęściej są one zamieniane na głoski t / d.

– tetacyzm – nieprawidłowa artykulacja głosek t, d, n.

– betacyzm – nieprawidłowa wymowa głoski b.

– rynolalia (nosowanie) – zakłócenie w realizacji ustność-nosowość.

– mowa bezdźwięczna

 

- Pani Magdo… a jakie mogą być przyczyny wad wymowy?

Możemy wyszczególnić następujące przyczyny zaburzeń artykulacyjnych:

· zmiany anatomiczne aparatu artykulacyjnego, np. nieprawidłowa budowa języka

· nieprawidłowa budowa i funkcjonowanie narządu słuchu,

· obniżona sprawność mięśni narządów mowy,

· nieprawidłowości w przebiegu czynności: gryzienia, żucia, odgryzania, połykania (zbyt długie zwlekanie z podawaniem pokarmów stałych, stosowanie butelek ze smoczkiem, ssanie smoczka/kciuka, utrzymywanie się infantylnego połykania i in.),

· długotrwałe utrzymywanie się infekcji i niedrożności w obrębie jamy nosowej, związane z alergiami, przerostem trzeciego migdałka, co wpływa na kształtowanie się nieprawidłowego toru oddychania,

· częste infekcje górnych dróg oddechowych,

· naśladowanie niewłaściwych wzorców językowych ze środowiska rodzinnego, a także niesprzyjające warunki nabywania mowy: nieprawidłowa atmosfera, styl wychowania, postawy rodziców,

· uszkodzenia ośrodków i dróg nerwowych unerwiających narządy mowy,

· nieprawidłowe funkcjonowanie centralnego układu nerwowego.

 

- Co może Pani więc poradzić Rodzicom?

W rozwoju mowy ogromną rolę spełnia środowisko w jakim się dziecko wychowuje, a codzienny kontakt z rodziną i rówieśnikami dostarcza nowych doświadczeń i pozwala nabywać wiele nowych umiejętności językowych. Ważne jest, aby stymulację rozwoju mowy oraz funkcji czuciowo – motorycznych rozpoczynać jak najwcześniej. W logopedii stosuje się ćwiczenia usprawniające motorykę palców rąk tak, aby w konsekwencji uzyskać precyzję ruchów artykulacyjnych języka, warg i żuchwy. Zatem należy mieć świadomość istnienia związku pomiędzy rozwojem mowy, a sprawnością manualną rąk. Dziecko jest w stanie nauczyć się poprawnej wymowy pod warunkiem, że w terapię logopedyczną zaangażowani będą rodzice.

-W jaki zatem sposób rodzic może wspierać rozwój mowy dziecka?

Rodzicu, aby wspierać rozwój mowy swojego dziecka należy:

1. Wyłączyć telewizor.

2. Prowadzić dialog z dzieckiem. Opowiadać mu o otaczającym świecie, odpowiadać na jego pytania i pamiętać o aktywnym słuchaniu dziecka.

3. Bawić się z dzieckiem, grać w różne gry planszowe

4. Wspólnie spędzać czas, np. poprzez przygotowywanie posiłków, wspólne jedzenie

Pozwólmy, aby dziecko rozwijało się prawidłowo, stwarzając mu do tego odpowiednie warunki.

- Pani Magdo dziękuję za rozmowę i wyczerpujące odpowiedzi na moje pytania. Życzę Pani cudownego Dnia Dobrego Słowa.

 

Reasumując – mowa w naszym życiu jest bardzo ważnym aspektem. Dzięki rozmowie poszerzamy swoje horyzonty, wiedzę. Rozmawianie ważne jest w budowaniu relacji międzyludzkich. Nie bójmy się mówić słów dobrych, życzliwych, budujmy nasze relacje na zaufaniu, szacunku i miłości do drugiego człowieka.

Pamiętajmy, że empatia, życzliwość i to jak zachowujemy się wobec innych, jest bardzo ważna w kontekście naszych późniejszych relacji. W tym trudnym i niezwykłym czasie obdarzajmy się każdego dnia uśmiechem, dobrym słowem, szacunkiem i wzajemną akceptacją. Wszyscy teraz tego bardzo potrzebujemy. Słowa mają cudowną moc, umożliwiają nam zbliżenie się do drugiego człowieka. Pamiętajmy! Posługiwanie się dobrymi słowami w codziennej rzeczywistości mogą rozbudzać w nas wiarę, nadzieję tworzyć klimat przyjaźni i współdział.